معرفي كاربردهاي شكر
مصارف خانگي شكر (مصارف مستقيم خانواره)
شكر جايگاه ويژه‌اي در سبد خانوار دارد. اين كالا بصورت مستقيم و به همراه چاي، شربت، آب ميوه، تهيه غذاهاي شيرين، مرباها و غيره در خانواده‌ها مصرفمي‌گردد. همچنين قند يك محصول ساخته شده از شكر است كه ساليان بسيار متمادي توسط انسان مورد استفاده قرار گرفته است. در اينجا بطور كلي مي‌توان گفت كه به استثناي برخي موارد خاص و بيماران ديابتي شديد، شكر و قند مورد مصرف كليه انسان‌ها و تحت هرگونه موقعيت و وضعيت اجتماعي ميباشد
مصرف در صنايع نوشابه سازي
شكر بعنوان يك شيرين كننده، طعم دهنده و ايجادكننده ويسكوزيته وبريكس مناسب در انواع نوشابه‌هاي گازدار مورد استفاده قرار مي‌گيرد. حجم مصرف آن در هر بطر نوشابه به طور متوسط ده درصد وزن آن ميباشد. بنابراين هر بطر نوشابه معمولي محتوي 4/28 گرم شكر ميباشد. كه عموماً در كارخانه‌هاي نوشابه‌سازي با احتساب ضايعات براي هر بطر نوشابه 30 گرم شكر در نظر مي‌گيرند.
مصرف شكر در صنايع آبميوه‌سازي
در صنايع آب ميوه‌سازي، شكر بعنوان شيرين كننده و بهبود كننده بريكس مورد استفاده قرار گيرد. مصرف آن در هر پاكت آب ميوه حدود 10 درصد وزن آن ميباشد. البته مصرف بسته به نوع ميوه پايه در توليد آب ميوه، متفاوت است. ليكن با در نظرگرفتن بريكس آب ميوه و شدت شيريني آن، رقم 10 درصد بصورت متوسط قابل قبولاست.
مصرف شكر در صنايع كنسروسازي
صنايع كنسروسازي، مانند انواع كمپوت ميوه و سبزي از موارد مهم مصرف شكر ميباشند. در اين صنعت نيز بسته به نوع ميوه ، حجم مصرف شكر 20ـ 17 درصد وزنكمپوت متغير است.
مصرف شكر در صنايع مرباسازي ژله
مرباها و ژله‌ها يكي از حوزههاي پر مصرف شكر ميباشند. شكر به ميزان معادل وزن ميوه در فرمولاسيون ساخت مربا كاربرد دارد. خاصيت شيرين كنندگي،ايجاد بريكس و ويسكوزيته، ايجاد قابليت ماندگاري محصول از جمله دلايل مصرف شكر درفرمولاسيون ساخت مرباها ميباشد. مصرف شكر در ساخت مرباها و ژله‌ها حدود 50 درصدوزن آن ميباشد.
مصرف شكر در ساخت بستني
بستني يكي از موارد ديگر استفاده شكر ميباشد. شكر به ميزان تقريبي است درصد در فرمولاسيون ساخت انواع بستني كاربرد داد. خاصيت شيرين كنندگي و مزه‌دهندگي شكر از عوامل مهم استفاده شكر در اين صنعت ميباشد.
مصرف شكر در صنايع آردي : بيسكويت سازي،كيك، كلوچه و ...
صنايع آردي از صنايع مهم و عمده شكر ميباشد. انواع بيسكويت‌ها،كيك‌ها، كلوچه‌ها، ويفرها و غيره از جمله صنايع آردي هستند كه مصرف كننده شكر دراين صنعت ميباشند. حجم مصرف شكر در اين صنايع بطور متوسط 17 درصد وزن اين محصولات است. خاصيت شيرين كنندگي، خاصيت ترد كنندگي، ارائه رنگ قهوهاي كم رنگ يا طلائي به محصول (بواسطه كارامل شدن شكر) از علل مصرف شكر در اين محصولات است.
مصرف شكر در صنايع شكلات سازي
شكلات‌ها يكي ديگر از حوزههاي مصرف شكر ميباشند. همانطوري كه مي‌‌دانيم خاصيت كارامليزاسيون شكر عامل مهم استفاده شكر در اين حوزه است. كارامل ماده قهوهاي و نسبتاً تلخ مزه‌اي است كه از شكر توليد ميگردد. (شكر در دماي حدود 200 درجه و در غياب آب تبديل به كارامل ميگردد) كارامل در صورت تركيب با شكرمعمولي شيرين گرديده و داراي مزه خوشايند ميشود كه اين خاصيت آن را مناسب ساخت انواع شكلات مي‌نمايد. شكلات‌ها، تافي‌ها و موارد مشابه در اين بخش مورد مصرف دارد.
متوسط ميزان مصرف شكر در صنايع شكلات سازي 40 درصد است البته در ساخت اين محصولات علاوه بر شكر از گلوكز نيز استفاده ميشود.
مصرف شكر در قنادي‌ها، شيريني، زولبيا وباميه و غيره
شيريني‌ها، حلواها، نان‌هاي روغني، زولبيا، باميه، آب نبات، پشمك وغيره يكي ديگر از موارد مصرف شكر در جهان ميباشد. خاصيت شيرين كنندگي شكر، حجم دهندگي، طلائي كردن سطح محصول، تردشوندگي و غيره از علل استفاده شكر در اين محصولات ميباشد.
بر اساس نظرسنجي‌هاي بعمل آمده از چند صنف مرتبط در اين صنعت، متوسط مصرف، شكر در اين محصولات حدود سي درصد وزني آنها ميباشد.
ساير مصارف شكر
شكر در فرمولاسيون ساخت كليه غذاهاي شيرين، تنقلات، آدامس‌ها و موارد مشابه كاربرد دارد. خاصيت شيرين كنندگي و حجم دهندگي و طعم دهندگي شكر از دلايل عمده مصرف شكر در اين صنايع است.
موارد استفاده غير غذايي شكر
تا كنون حداقل 13 مورد مصرف مستقيم شكر در صنايعغير غذايي شناخته شده است كه از آن جمله مي‌توان به سيمان، بتون، قالب‌گيري،ريخته‌گري و ذوب فلزات، تركيبات مبارزه با آفات و امراض گياهي، چسب‌ها، احياءيون‌‌هاي فلزي، چرم، مواد پاك كننده، پرداخت البسه، تركيبات سفيد كننده، مواد نرم كننده، چوب، مواد منفجره و پزشكي را نام برد.
همچنين طبق آزمايشات پزشكي بعمل آمده در آرژانتين از قند در معالجه زخمها بجاي پودر آنتي بيوتيك استفاده ميشود. دركشاورزي از شكر سرخ بعنوان ماده بي اثر (ADDITLF) در ساختن سموم آفت كش، حشره‌كش،علف‌كش و ساير تركيبات سمي استفاده مي‌نمايند چون قند داراي نقش جذب كنندگي روي حشرات ميباشد.
علاوه بر مواد فوق‌الذكر، تركيبات مشتق شده از ساكاروز در فرآيندهاي لابراتواري به بيش از ده هزار مورد تخمين زده ميشود.
موضوع ديگر در مورد شكر (ساكاروز) قابليت سنتز مواد مختلف حاصل از تخريب ساختمان آن ميباشد. تعداد مواد سنتزي ازساكاروز به ده‌ها مورد بالغ ميگردد كه ذيلاً به برخي موارد مهم آن اشاره شده است.
سوربيتول (SORBITOL) و مانيتول (MANITOL)
اين دو ماده بعنوان يك شيرين كننده شيميايي مصنوعي كاربردمتعددي در تغذيه و شيمي دارند.
گليسيرين
گليسيرين مادهديگري است كه از ساكاروز قابل تهيه است. گليسيرين در تهيه مواد منفجره، لوازم آرايشي بهداشتي و نرم‌كننده‌ها داراي كاربرد است.
متيل پيپرازين (METHYL PIPERAZINE)
اين ماده بعنوان تركيب واسطه جهت تهيه پلي آميدهاي شبه نايلون كاربرد دارد.
متيل اميدازول (METHYL IMIDAZLOE)
اين ماده براي ساختن يك داروي مهم براي زخم‌هاي كهنه بنام سيمتيدين CIMETIDINE بكار مي‌‌رود. همچنين:
تحت تأثير بعضي اسيدها از ساكاروز هيدروكسي متيل فورفورال و اسيدلئولينيك تهيه ميشود كه در تهيه ضد يخ ـ نمك كلسيم ـ معالجه تب برفكي حيوانات،استرهاي مايع براي ترمزهاي هيدروليكي يا حلال در صنايع روغن كشي كاربرد دارد. با تأثير آهك روي ساكاروز مي‌توان اسيد لاكتيك كه داراي موارد مصرف متعدد درصنايع غذايي و دباغي ميباشد، تهيه نمود